چگونه می‌توانم تشخیص دهم که فرزندم واکنش بدی به واکسن نشان داده است؟
زمان مطالعه: 4 دقیقه
فهرست مطالب
بسیاری از والدین نگران هستند که آیا واکسیناسیون می‌تواند واکنش به واکسن در کودکان ایجاد کند و این واکنش‌ها به چه شکل‌هایی بروز می‌کنند. خوشبختانه، اکثر کودکان پس از واکسیناسیون دوران کودکی تنها واکنش‌های خفیفی دارند یا اصلاً واکنشی نشان نمی‌دهند. به‌ندرت، واکسیناسیون ممکن است باعث تب بالا شود که احتمال تشنج را افزایش می‌دهد، اما این حالت تأثیرات بلندمدتی بر سلامت کودک ندارد.
واکنش‌های شدیدتر، مانند مشکلات تنفسی و غش کردن، بسیار نادر هستند، اما امکان بروز آن‌ها وجود دارد. در ادامه، نشانه‌هایی که باید پس از واکسیناسیون به آن‌ها توجه کنید و اقداماتی که در صورت بروز هر یک از آن‌ها باید انجام دهید آورده شده است.
واکنش‌های خفیف و اقدامات لازم
واکنش به واکسن در کودکان ممکن است شامل علائم خفیفی مانند تب و درد در محل تزریق باشد که معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود. شایع‌ترین واکنش‌ها به واکسن‌ها عبارتند از:
- درد، قرمزی و تورم در محل تزریق
- تب خفیف که یک یا دو روز ادامه دارد
- بی‌قراری کودک.
برخی از واکسن‌ها احتمال بیشتری برای بروز واکنش دارند. به عنوان مثال، واکسن MMR ممکن است 7 تا 10 روز پس از تزریق تب و جوش ایجاد کند. واکسن DTaP هم باعث می‌شود برخی نوزادان (از هر 1000 نفر، 1 نفر) به‌طور غیرقابل کنترل چندین ساعت گریه کنند. هنگام بردن فرزندتان برای واکسیناسیون، با پزشک درباره واکنش‌های احتمالی کودک مشورت کنید.
در صورت بروز این واکنش‌ها حتماً با پزشک تماس بگیرید
در برخی موارد، واکنش به واکسن در کودکان ممکن است به شکلی بروز کند که نیاز به مشاوره فوری با پزشک داشته باشد.
مشکلات خونریزی
به ندرت، نوزادان یا کودکان دچار واکنش خودایمنی می‌شوند که باعث کاهش پلاکت‌ها (سلول‌های خونی که از خونریزی جلوگیری می‌کنند) می‌شود. این می‌تواند باعث مشکلات خونریزی مانند کبودی آسان، خونریزی لثه‌ها، خون در مدفوع یا ادرار، یا خونریزی‌های طولانی مدت شود. اگر به این مشکل مشکوک شدید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
تشنج یا تب بالا (بیش از 40 درجه سانتیگراد)
اگر نمی‌توانید فوراً با پزشک تماس بگیرید، کودک را به نزدیک‌ترین اورژانس یا مرکز مراقبت فوری ببرید. به کادر درمان اطلاع دهید که کودک چه واکسن‌هایی را دریافت کرده و چه زمانی، و تمام علائمی که مشاهده کرده‌اید را توضیح دهید.
جوش، استفراغ، تورم غدد لنفاوی، و گریه‌های طولانی مدت
اگرچه این واکنش‌ها به احتمال زیاد نشانه مشکل جدی نیستند، اما اگر نگرانی دارید با پزشک تماس بگیرید.
در صورت بروز این واکنش‌ها با اورژانس تماس بگیرید
- کهیر
- مشکل تنفسی
- ضعف یا رنگ‌پریدگی
- از دست دادن هوشیاری
این علائم ممکن است نشان‌دهنده یک واکنش آلرژیک شدید باشد که می‌تواند منجر به شوک آنافیلاکسی شود.
واکنش‌های آنافیلاکسی به واکسن‌ها نادر هستند. برای بسیاری از واکسن‌ها، احتمال بروز این واکنش تنها 1 در یک میلیون است. با این حال، بهتر است پس از واکسیناسیون کودک، علائم را بررسی کنید.
راهکارهای پیشگیری از واکنش‌های شدید واکسن
در بیشتر موارد، واکنش‌های شدید به واکسن نادر هستند، اما والدین میتوانند با رعایت برخی نکات ساده، احتمال بروز این واکنش‌ها را کاهش دهند یا آن‌ها را به حداقل برسانند:
آب‌رسانی کافی: مطمئن شوید که کودک پیش از واکسیناسیون به اندازه کافی مایعات مصرف کرده است. هیدراته بودن بدن می‌تواند از بروز تب و واکنش‌های دیگر جلوگیری کند یا آن‌ها را کاهش دهد.
غذای مناسب: بهتر است کودک پیش از مراجعه برای واکسیناسیون یک وعده غذایی سبک و مغذی بخورد تا انرژی کافی داشته باشد و از ضعف و بی‌حالی جلوگیری شود.
آرامش دادن به کودک: پیش از تزریق، با کودک صحبت کنید و به او آرامش بدهید. اگر کودک نگران است، یک عروسک یا وسیله موردعلاقه‌اش را همراه داشته باشید. آرامش کودک می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.
پوشاندن لباس‌های راحت و آزاد: لباس‌های راحت بپوشانید تا در صورت بروز تورم یا درد در محل تزریق، کودک احساس راحتی بیشتری داشته باشد. همچنین، پوشاندن لباس‌هایی با آستین کوتاه یا باز، کار تزریق را راحت‌تر می‌کند.
مشورت با پزشک در صورت سابقه حساسیت: اگر کودک سابقه حساسیت به دارو یا مواد خاصی داشته است، پیش از واکسیناسیون با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است تدابیر پیشگیرانه خاصی برای جلوگیری از واکنش‌های شدید توصیه کند.
پیگیری و مشاهده علائم پس از واکسن: پس از واکسیناسیون، کودک را به‌دقت تحت نظر داشته باشید و علائمی مانند تب، تورم یا بی‌قراری را بررسی کنید. پیگیری زودهنگام می‌تواند به کاهش خطرات احتمالی کمک کند.
مراقبت‌های پس از واکسن
پس از واکسیناسیون، برخی از کودکان ممکن است واکنش‌هایی مانند تب خفیف، قرمزی یا درد در محل تزریق داشته باشند. این واکنش‌ها معمولاً موقتی هستند و خودبه‌خود از بین می‌روند، اما با چند اقدام ساده می‌توانید به کودک کمک کنید احساس راحتی بیشتری داشته باشد:
استفاده از کمپرس سرد
در صورت وجود قرمزی یا تورم در محل تزریق، می‌توانید با قرار دادن یک کمپرس سرد روی محل تزریق، درد و التهاب را کاهش دهید. این کار را چند دقیقه به‌صورت متناوب انجام دهید.
مصرف داروی تب‌بر در صورت نیاز
اگر کودک دچار تب شد و ناراحت به نظر می‌رسید، با مشورت پزشک می‌توانید از داروهای تب‌بر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. توجه داشته باشید که این داروها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
تشویق به استراحت
بعد از واکسن، ممکن است کودک احساس خستگی کند. تشویق او به استراحت و خواب می‌تواند به بهبود سریع‌تر او کمک کند و انرژی لازم برای مقابله با علائم خفیف را فراهم کند.
مصرف مایعات بیشتر
نوشیدن آب و مایعات می‌تواند به کاهش تب و پیشگیری از کم‌آبی بدن کمک کند. در صورت تمایل، به کودک مایعات خنک و آبمیوه بدهید تا هیدراته بماند.
توجه به علائم غیرمعمول
واکنش‌های خفیف پس از واکسن طبیعی است، اما اگر علائم شدید یا غیرمعمولی مشاهده کردید (مثل تب بسیار بالا، گریه مداوم، یا کهیر)، سریعاً با پزشک تماس بگیرید.
اجتناب از فعالیت‌های شدید
اگر کودک به‌طور معمول فعال است، بهتر است پس از واکسن او را از فعالیت‌های شدید منع کنید تا بدنش فرصت کافی برای بازیابی داشته باشد.
هرگونه واکنش به واکسن در کودکان باید با دقت پیگیری شود، و والدین بهتر است در صورت مشاهده علائم غیرمعمول، با پزشک مشورت کنند. این مقاله صرفاً جهت آگاهی و اطلاع‌رسانی است و نباید جایگزین مشاوره تخصصی از پزشک شود. هر کودکی ممکن است واکنش‌های متفاوتی به واکسن‌ها نشان دهد و توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه نگرانی، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
والدینی که این مقاله را مطالعه می‌کنند میتوانند تجربیات خود را از واکنش‌های بعد از واکسیناسیون در بخش نظرات به اشتراک بگذارند. این امر می‌تواند همدلی بیشتری ایجاد کرده و به سایر کاربران برای رفع نگرانی‌ها کمک کند.
